świat, strona 15

Wybrałam się, bo już po prostu musiałam, do kina. Film był czarno-biały, w sumie w konwencji pastiszu włoskiego neorealizmu z elementami musicalu. Nazywał się "Jest jeszcze jutro" ("Ce ancora domani") i opisywał życie pewnej kobiety, rzymianki, w 1946 r. Mąż bił ją i poniżał, dzieci sprawiały kłopoty, pieniędzy zawsze za mało. I wtedy coś się zmieniło.

Wyszłam z kina zachwycona i wściekła na partiarchat. Szłam do domu piechotą (dwa kilometry), klnąc i powstrzymując łzy.

Dziś bardzo boli mnie biodro. Ale rzeczywiście, zawsze jest jutro.

Jutro będzie nasze

"Jak to możliwe, że ludzie znikają bez śladu, a sztuka może trwać wiecznie?"*

Myślałam ostatnio o tym, kiedy nadejdzie ten nieuchronny dzień. Aż nadszedł. Wstałam rano po niedobrych snach - i zajrzałam na Fejsbuka, gdzie poeta Joseph Lease opublikował życzenie, by David Shapiro spoczywał w poezji i w spokoju.

Zrozumiałam, że David Joel opuścił nasz wymiar i odszedł do krainy wiecznej metafory.

Tak się niestety stało. Urodził się 2 stycznia 1947 r. w Newark (New Jersey), a większość życia, aż do 5 maja 2024 r. spędził w Nowym Jorku. Był genialnym dzieckiem utalentowanych rozdziców; pisał i publikował jako kilkulatek; będąc nastolatkiem wydał pierwszy tomik poezji ("January" - "Styczeń"), pełen symbolistycznych inspiracji, ale już mówiony własnym głosem.

Był wnukiem wybitnego kantora Berele Chagy'ego. Grał na skrzypcach i już jako dwunastolatek wystąpił z orkiestrą pod dyrekcją Leopolda Stokowskiego. Po czym porzucił muzykę, by dać się nieść literaturze.

Jako młody student Columbii zasłynął podczas okupacji gabinetu dziekana przez zbuntowanych studentów - dał się sfotografować za jego biurkiem, gdy pali jego cygaro. Był 1968 r.

Potem studiował dalej, wykładał i pisał. Ożenił się z architektką Lindsey Stamm i został ojcem Daniela.

Znał wszystkich: Warhola, Lou Reeda, de Kooninga, Pollocka, Ashbery'ego, Woody Allena.

W 2016 r. spotkaliśmy się (szczęśliwie, bo bez wcześniejszego umawiania się właściwie) w Nowym Jorku, po czym poeta przeciągnął mnie przez Metropolitan Museum tak, że gnałam za nim z wywieszonym językiem (młodsza od niego o całe 27 lat). Przy wejściu zresztą wykłócał się o darmowe bilety, a gdy się nie udało, zafundował mi zwiedzanie. Szukaliśmy wśród eksponatów kołyski Jezusa; znaleźlismy chyba kołyskę Joanny D'Arc.

Kiedy trochę się zmachał, usiadł pod jakimś obrazem de  Kooninga, zażył lewodopę i za chwilę był gotów wlec mnie dalej.

Od 2001 r. usiłuję napisac o nim doktorat - teraz będę musiała go dokończyć.

Publikowałam tłumaczenia jego wierszy w czasopiśmie "Nowe Zagłębie", ale i tutaj.

Często pisał After a dream - na podstawie snu.

*Tamara Cygler (Dror) o swoim zmarłym w Mauthausen ojcu, gdy w 1993 r. otwierała wystawę jego obrazów w muzeum w Będzinie.

Jot ma w szkole rozmaitych kolegów z rozmaitych części świata, którzy mają rozmaite poglądy - czasem inspirowane religią. Jot przychodzi do mnie niedawno i pyta, czy muzyka jest haram (trefna).

Na co ja odpowiadam automatycznie, instyktownie: - Całe twoje ciało to muzyka. Krew płynie w twoich żyłach i szumi. Twoja krew ma rytm i tempo. Twoje serce pulsuje rytmem muzyki. Życie to muzyka, nie ma życia bez muzyki. Muzyka nie może być haram.

Jak muzyka może być trefna?

Chcę was zapytać, czy pamiętacie, co robiliście 1 maja 2004 roku.

Ja pamiętam, że postanowiłam przekazać dobrą nowinę o polskiej akcesji do Unii Europejskiej moim ówczesnym studentom, wysyłając im następujący e-mail: "UE stoi przed wami otworem, łapcie okazje! Wasz dom jest teraz większy!"

Niektórzy z moich studentów odpisali mi w tonie raczej sceptycznym, bo nie postrzegali rozszerzenia jako szansy dla Polski ani dla siebie.

Sama wtedy nie widziałam, jak mogłabym stać się jego częścią – moją rolą było przede wszystkim uczenie przyszłych tłumaczy.

Od 2004 roku moja ojczyzna przeszła ogromną zmianę. Nie da się tego zignorować ani temu zaprzeczyć. To był skok cywilizacyjny.

Minęło dwadzieścia lat (dwadzieścia lat!!!). Wielu moich dawnych studentów i uczniów  podróżowało, studiowało lub pracowało w UE. Ktoś jest profesorem we Włoszech. Wielu z nich jest tłumaczami i nauczycielami, pomagając innym we wzajemnym (po)rozumieniu.

Sama, dość dla siebie samej nieoczekiwanie, dziesięć lat temu zaczęłam współpracę z instytucjami unijnymi, choć nigdy nie sądziłam, że będzie to możliwe.

Unia jest rzeczywiście większym domem dla wszystkich, domem, który oferuje coraz więcej możliwości rozwoju młodym i nie tak młodym.

Pełne uczestnictwo w tym, co oferuje UE, jest możliwe dzięki językom i aktywnemu zaangażowaniu w demokrację poprzez głosowanie w wyborach.

Oto powód, dla którego czuję, że mam misję. Odwiedzając co roku Polskę w ramach akcji "Powrót do szkoły/Powrót na studia", staram się promować naukę języków obcych i uczestnictwo w demokracji.

Młodzi ludzie traktują UE jako coś oczywistego, co było w ich życiu obecne od zawsze, ale często nie wiedzą, jak szukać informacji o tym, co Unia może im dać.

Moją misją pozostaje wyjaśnianie polskiej młodzieży szkolnej i akademickiej, w jaki sposób może skorzystać z członkostwa Polski w UE, zachęcanie jej do nauki języków obcych i udziału w wyborach.

Bardzo się cieszę, że mogę mieszkać w domu, który jest większy, niż się spodziewałam.